Πολλές φορές στο νου μου έρχεται και φεύγει και πάλι ξανάρχεται, διαγράφοντας κύκλους ατελείωτους σε μια μακριά συστοιχία, που χάνεται στο βάθος του ορίζοντα. Σκέψη βαθιά ανθρώπινη, που, βέβαια, δεν ανήκει στο δικό μου μονοπώλιο. Είναι έμφυτη στον άνθρωπο απ’ τη στιγμή που στάθηκε όρθιος στα δύο του πόδια και άρχισε να αποκτά συνείδηση και λογική και να λειτουργεί η σκέψη του. Και τότε αναρωτήθηκε: Ποιος είμαι, πούθε έρχομαι, που πηγαίνω, τι είναι ο κόσμος; Σε τούτα τα ερωτήματα περιδινίζεται κάθε άνθρωπος. Κι ο ταπεινός. Εκεί στα φωτεινά του διαλείμματα, στην ανακωχή του με τη βιοπάλη.

Μεγάλοι ερευνητές κόπιασαν και μόχθησαν ολοζωής να βρουν την απάντηση σε τούτα τα ερωτήματα. Κάποιες απαντήσεις βρέθηκαν. Δεν ήταν, όμως, καθολικού κύρους και το πρόβλημα περιμένει ακόμα τη λύση του. Ύστερα δεν ήταν και σύμφωνες οι απαντήσεις. Κάποιες πλευρές του προβλήματος μελετήθηκαν κι αυτές αποτέλεσαν τη βάση της επιστήμης που πήρε το όνομα φιλοσοφία και οι ερευνητές φιλόσοφοι. Δηλαδή φίλοι της σοφίας και όχι σοφοί. Γιατί η σοφία βρίσκεται έξω από τη σφαίρα της ανθρώπινης ύπαρξης και νόησης.

Ένα πρώτο πόρισμα που βγαίνει, απ’ αυτά που είπαμε, είναι προς κάθε ζήτημα που παρουσιάζεται στην πορεία μας δεν είναιποτέ απλό. Έχει πολλές διαστάσεις και προεκτάσεις. Χρειάζεται όχι απλά να το εξετάσουμε αλλά να το φιλοσοφήσουμε. Να ιδούμε αν είναι απαραίτητο, αν θα μας οφελήσει και πόσο, αν οι προσπάθειες, που θα καταβάλλουμε, θα αντικρύζονται από το αποτέλσμα, μήπως είναι προϊόν πλεονεξίας κι από κάποιον θα το στερήσομε, οπότε μπαίνει στη μέση και η συνείδηση. Έτσι ενεργώντας αποφεύγουμε κόπους και ταλαιπωρίες και δεν οδηγούμαστε σε προστριβές με τους άλλους και κάποτε γινόμαστε αντιπαθείς και εισπράττουμε την περιφρόνησή τους.

Τι δεν το ξέρουμε τάχα πως είμαστε περαστικοί από τούτο τον κόσμο που ζούμε; Το τι μας περιμένει είναι ζήτημα μεταφυσικής, άγνωστο. Τότε τι μένει για μας εκτός απο τα δύο μέτρα γης κι ένα κουτί με κόκκαλα, που κι αυτά δεν θα διατηρηθούν για πολύ. Αν όμως είμαστε σωστοί, αγαπητοί από τους άλλους, αν απλώνουμε το χέρι να τους βοηθήσουμε, αν τους συντρέξουμε σε ώρες ανάγκης, αν έχουμε έναν καλό λόγο για τον καθένα, αν προσπαθήσουμε να φιλιώσομε ανθρώπους που δείχνουν έχθρα απέναντί τους, αν η καλοσύνη μας διακρίνει, τότε, κάτι θα αφήσουμε πίσω μας. Θα αφήσουμε το όνομά μας, και όλο και κάποιος θα βρεθεί να μιλάει γι’ αυτό, με ευλάβεια. Αν αφήσουμε και κάποιο έργο, τότε, αυτό θα γίνεται σημείο αναφοράς, συνδεδεμένο με το ονομά μας, όπως ας πούμε του Καρούσου το πηγάδι στον κάμπο ή το Σχολείο του χωριού, που είναι συνδεδεμένο με το Μήτσο Παπαδημητρίου, ευλογημένο να είναι το όνομά του, που τον είχαμε δάσκαλο.

Είμαστε οδοιπόροι ενός δρόμου κοντινού ή μακρινού κι είναι δικό του και δικό μας το τέρμα. Ειν’ η ζωή ομοιότυπη με σκυταλοδρομία χωρίς τέρμα. Αλλάζουν οι φορείς που καλύπτουν μια ορισμένη για τον καθένα απόσταση και συνεχίζει ο επόμενος. Κι αυτή διαιωνίζεται κι ο κόσμος συντηρείται και ανανεώνεται. Είν’ η ζωή ένα επεισόδιο στην αιωνιότητα. Ένα πεφταστερι που διανύει σε μια φωτεινή γραμμή την τροχιά του στον ουρανό και χάνεται στο έρεβος. Όμως τ’ αστέρια δε σώνονται κι ο ουρανός είν’ ο κόσμος τους. Ψέμμα κι όνειρο μακρινό η ζωή. Κερδισμένοι όσοι την πέρασαν σωστά και απόλαψαν την ομορφιά και τα θέλγητρά της και χαίρονταν ό,τι έφτιαχναν και ό,τι έπιαναν στα χέρια τους και μοιράζονταν με τους άλλους τη χαρά τους.

Όμως δεν είμαστε οι τελευταίοι του πλανήτη κι ούτε η συντέλεια του κόσμου προμηνύεται, ώστε να πάψουμε να δουλεύουμε και να παράγουμε αλλά να κοιτάξουμε να σπαταλήσουμε όσα αποκτήσαμε δοκιμάζοντας κάθε είδους απόλαυση και να καταστρέψουμε και να λεηλατήσουμε ό,τι υπάρχει γύρω μας. Πίσω μας έρχονται άλλοι, που πρέπει να βρουν μια τάξη, μιαν υποδομή και πάνω τους να στεργιώσουν τη ζωή τους, όπως και σ’ εμάς από άλλους παραδόθηκαν, ώστε να μας καλομελετούν και όχι να μας αναθεματίζουν.

Τι σ’ έπιασε χριστιανέ μου και μας έβαλες να σπαζοκεφαλιάζουμε με τούτες τις φιλοσοφίες που μας αράδιασες, θα πουν κάποιοι αγανακτισμένοι. Έχετε δίκιο αλλά να ξέρετε ότι αυτό δεν είναι δικό μου ιδιοτρόπισμα. Γράφουμε ό,τι γεννάει η σκέψη μας κι έχουν να κάμουν με τον κόσμο μας, με τα καλά και τα κακά του κι όλες τις ανησυχίες και ιδιοτροπίες μας. Δεν πρέπει να ξέρουμε ότι ο άνθρωπος δεν είναι εξωφρενικός και ασύδοτος αλλά σκεπτόμενο και λογικό ον και πάντοτε πρέπει να ενεργεί με περίσκεψη;

Όμως υπάρχει και κάτι που με παρακίνησε. Αυτές τις μέρες συγγενείς, φίλοι και χωριανοί συνόδεψαν στην τελευταία κατοικία του ένα συμπατριώτη. Κι ήταν μεγάλη η πομπή, όπως έμαθα εκ των υστέρων. Αυτό θα πει ότι είχε μεγάλες συμπάθειες κι ο χαμός του προκάλεσε πολλή και μεγάλη συγκίνηση στους χωριανούς της Αθήνας που έσπευσαν να του απευθύνουν το ύστατο χαίρε. Παιδί ξεκίνησε από το χωριό με τον αδερφό του και με το ζήλο, την εργατικότητα, το μόχθο και τον ιδρώτα του, έγινε χρήσιμος στην κοινωνία κι έφτασε στην προκοπή. Όμως έμεινε άνθρωπος με όλη τη σημασία της λέξης. Ήταν αφοσιωμένος στην δουλειά του κι αν κάτι είχε να προσφέρει ήταν το χαμόγελο και η ζεστή καρδιά που άνοιγε χαρούμενη σε κάθε πλησίασμα με τον κάθε συνάνθρωπο. Απλός και ταπεινός, χωρίς έπαρση και κούφια λόγια και απομακρυσμένος από ξένα νιτερέσα. Δεν ξέχασε ποτέ τον τόπο που μεγάλωσε και τον επισκέπτονταν, κουβαλώντας μαζί του και τη τραυματισμένη του υγεία, από χρόνιο νόσημα, απαιτητικό και ανυπόφορο κι αυτό του έκοψε το νήμα της ζωής.

Ταλαιπωρημένο τον συναντούσα τα τελευταία χρόνια στο χωριό αλλά πάντοτε χαμογελαστό , πρόσχαρο, χωρίς σύννεφα στο μέτωπό του για το κακό που του έλαχε. Χαιρόμουν και ένιωθα συγκίνηση μαζί και θαύμαζα το κουράγιο του. "Τι σου είναι ο άνθρωπος” έρχονταν από μόνο του σκέψη. Άκουσα την είδηση και συγκινήθηκα για το συμπαθητικό και αξιαγάπητο παιδί κι είπα και τον καλό μου λόγο, αυθόρμητα. Μεγάλο και δυσεύρετο πράμα η καλοσύνη που όλα στον κόσμο κι αν χαθούν εκείνη θ’ απομείνει. Ο καλός χαρακτήρας και τα χρηστά ήθη αξιώνουν τον άνθρωπο και τον κρατούν άσβεστο στη μνήμη των άλλων. Απ’ τους κακούς ανθρώπους τι να θυμηθείς; Ίσα-ίσα νιώθεις ικανοποίηση και ανακούφιση με το χαμό τους. Ήταν ο Γιάννης ο Ράφτης, το σεμνό παλικάρι που με παρακίνησε, με το χαμό του, να σκεφτώ για τα ανθρώπινα και να σκαρώσω τούτη τη γραφή, που την αφιερώνω στη μνήμη του.

Πάνος Λαζαρόπουλος

28.6.2012